Η κούνια

Τη χειμερινή περίοδο, από των Φώτων μέχρι τις αποκριές, τις Κυριακές και τις μεγάλες γιορτές, οι κοπέλες του χω­ριού, περιποιημένες και κα­λοντυμένες συγκεντρώνο­νταν συνήθως στην κεντρι­κή πλατεία, κρεμούσαν χο­ντρή τριχιά από το πιο ψη­λό δέντρο και έκαναν κού­νια. Μερικές φορές έκαναν την κούνια, όταν ο καιρός το επέτρεπε, στη Ράχη σε έ­να ψηλό δέντρο, δίπλα από τον αχυρώνα του Τάσου Ηλία. Το ίδιο έκαναν και οι κοπέλες στη μικρή πλατεία του “Πέρα Μαχαλά”
Γι΄ αυτή την καθαρά ψυ­χαγωγική και κοινωνική εκ­δήλωση την πρωτοβουλία αναλάμβαναν ολοκληρωτικά οι κοπέλες. Αρχικά κουνούσαν οι πιο έμπειρες, συνήθως, τις πιο μεγάλες σε ηλικία και στη συνέχεια έπαιρναν σειρά όλες να ανεβούν στην κούνια και να κουνηθούν. Όταν εμφανίζονταν τα αγόρια και έκαναν κύκλο γύρω από την κούνια, τους έδιναν σειρά αμέσως και τους κουνούσαν κοπέλες συνήθως συγγενείς τους. Κυρίως, όμως, αναλάμβαναν την αιώρηση, που απαιτούσε ειδική τεχνική, οι πιο εξασκημένες που πετύχαιναν την ταλάντωση της κούνιας αριστερά και δεξιά σε πολύ μεγάλο ύ­ψος, που πολλές φορές προκαλούσε ίλιγγο.

Φυσικά αυτή η συνήθεια, όσο γραφική και αν φαίνεται, έπαιζε σημαντικό κοινωνικό ρό­λο, γιατί έδινε τη δυνατότητα στις κοπέλες να βγουν από το σπίτι και να έρχονται σε στε­νότερη επαφή και αλληλογνωριμία με τα αγόρια. Μιλάμε βέβαια για κοινωνίες πολύ κλει­στές και πουριτανικές στα ήθη. Πάντως πρόκειται για έθιμο πολύ παλιό, χωρίς να είναι δυνατός ο ακριβής χρονικός προσδιορισμός της αρχικής εμφάνισής του. Επειδή υπήρχε στα περισσότερα βλαχοχώ­ρια, ίσως να το μετέφεραν οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή από τις αρχικές εστίες τους. Μαρτυρία για την ύπαρξη της “κούνιας” στο χωριό μας έχουμε από το δάσκαλο Ξενοφώντα Χαλάτση, που στο προσωπικό ημερολόγιό του το 1916 γράφει ό­τι με μεγάλη προθυμία κοπέλες του χωριού τον “έβαλαν στην κούνια”. Όμως η ύπαρ­ξή της δεν άντεξε και δεν ξεπέρασε τα όρια της δεκαετίας του’50

Ενδεικτικό της γοητείας που ασκούσε το έθιμο αυτό στις νεότερες γενιές αποτελεί το γεγονός ότι στο Μέτσοβο καταβλήθηκε προσπάθεια πρόσφατα αναβίωσης της “κούνιας”. Φυσικά απέτυχε, γιατί οι συνθήκες που τη δημιούργησαν δεν υπάρχουν πια. Παρόλα αυτά το έθιμο αποτελεί σημαντικό αποδεικτικό στοιχείο ότι η τάση των γυναι­κών για ελεύθερη συμμετοχή τους σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι τό­σο ισχυρή, ώστε να κατορθώσουν και σε μικρές και κλειστές κοινωνίες με πολύ αυστηρά και πουριτανικά ήθη να σπάσουν το φράγμα που τις κρατούσε στην απομόνωση και το κοινωνικό περιθώριο.